Ngày rằm tháng Chạp( ngày 15/12 âm lịch) hay còn gọi là rằm tháng 12, vào ngày này theo phong tục của người Việt Nam thường làm lễ cúng, lễ này được coi là lễ tổng kết cho 1 năm. Để hiểu chi tiết hơn về ý nghĩa ngày rằm tháng chạp, cách sắm lễ cúng, thời gian làm lễ và bài văn khấn cúng rằm tháng Chạp chuẩn nhất mời các bạn cùng Đá mỹ nghệ Ninh Vân tìm hiểu ở phần dưới đây.
===>>> Tham khảo: Đồ thờ bằng đá khối tự nhiên
Cúng 15 tháng chạp – Tìm hiểu ý nghĩa ngày rằm tháng chạp
Trong năm có 3 ngày Rằm được xem là lễ lớn gồm: rằm tháng Giêng, rằm tháng Bảy và rằm tháng Chạp. Vì vậy, việc sắm lễ, thời gian làm lễ cúng rằm tháng Chạp được mọi người chuẩn bị khá chu đáo. Trước khi tìm hiểu cách sắm lễ, thời gian làm lễ và bài văn khấn, mười các bạn cùng tìm hiểu về ý nghĩa của ngày rằm tháng chạp.
Ý nghĩa ngày rằm tháng chạp
Tháng chạp còn gọi là “tháng củ mật” là từ để chỉ tháng cuối cùng của năm âm lịch – tháng thứ mười hai trong âm lịch đối với các năm âm lịch thường hoặc tháng thứ mười ba trong những năm âm lịch nhuận. Tháng âm lịch nào cũng chỉ có thể có từ 29 đến 30 ngày, tùy theo thời điểm diễn ra hai kỳ trăng mới kế tiếp nhau theo giờ địa phương. Ở Việt Nam đó là GMT+7. Xem thêm lịch Trung Quốc. Tháng chạp là tháng luôn luôn diễn ra sau ngày đông chí. Cách tính số lượng ngày trong tháng âm lịch và số tháng trong năm cũng như việc xác định tháng nào là tháng nhuận (nếu có trong năm âm lịch đó) tương đối phức tạp.
Xưa các cụ gọi tháng Chạp là “tháng củ mật” bởi tháng ấy nhiều trộm đạo. “Củ” là củ soát, kiểm soát, còn “mật” là cẩn mật, nghĩa là kiểm soát cẩn mật. Đến tháng Chạp này, các quan phủ thường hay nhắc nhở những người dân cần cẩn mật, các tuần đinh phải tăng cường kiểm soát cẩn mật để phòng ngừa đạo chích.
Ý nghĩa ngày rằm
Cho đến nay, tháng Chạp vẫn được coi là “tháng củ mật”. Đây là tháng làm ăn không chỉ của người lương thiện mà của cả người không lương thiện vì cuối năm ai cũng có nhu cầu Tết. Do đó, đạo chích tăng cường tăm tia để có món nọ món kia. Ngoài ra “tháng củ mật” vì theo quan niệm của dân ta cho rằng đây là tháng hay bị xui xẻo, là tháng có thể dễ mất mát tiền của, hay bị “tai bay vạ gió”, có khi hao người tốn của với những lý do hết sức khác nhau nhưng thường cho là… đen và đắng như Củ Mật.
Ngày rằm (ngày Vọng) có sự thông suốt của mặt trăng và mặt trời tức là bên trong ngày này thần thánh, tổ tiên thông thương với con người thì con người chỉ cần thật tâm cầu nguyện sẽ đơn giản gửi được các nguyện cầu hơn. Và hơn nữa, lễ cúng bên trong ngày này còn bộc lộ muốn con người sáng suốt bên trong sạch, đẩy lùi các thứ cũ kỹ xa bên trong lòng.
Cúng rằm tháng chạp với ý nghĩa cầu sự may mắn, an lành, tưởng nhớ đến tổ tiên, tạn ơn các vị thần linh. Cúng rằm tháng Chạp còn được coi là lễ cúng tổng kết cho 1 năm. Vì thế, lễ cúng Rằm tháng Chạp thường được chuẩn bị chỉn chu, tươm tất và nhiều nghi lễ, thủ tục hơn các lễ cúng rằm khác trong năm.
Sắm lễ cúng rằm tháng Chạp ( 15/12 âm lịch)
Cúng rằm tháng chạp cần chuẩn bị đồ lễ dâng lên thần linh và gia tiên. Tùy vào gia đình, có thể chuẩn bị mâm lễ chay hoặc lễ mặn.
- Lễ chay bao gồm : Hương, hoa tươi, hoa quả, trầu cau, nước sạch, nến hoặc đèn dầu, tiền vàng…
- Lễ mặn bao gồm: Thịt luộc, xôi (hoặc bánh chưng), giò/chả, các món mặn khác và rượu. Ngoài ra, cúng gà được nhiều gia đình lựa chọn. Bởi theo quan niệm dân gian của người Việt, gà trống biểu tượng cho các đức tính Trí, Dũng, Nhân. Gà trống mỗi sáng thức dậy sớm để đánh thức vạn vật thức giấc và chào đón ông mặt trời bình minh. Sự oanh hùng, vẻ đẹp của chú gà trống vào buổi sáng khiến cho vạn vật đều nể trọng. Vì vậy, vào các ngày lễ người Việt thường làm cỗ lễ với một chú gà trống.
Thời gian làm lễ cúng Rằm tháng Chạp
Mặc dù cúng rằm tháng chạp không quy định thời gian làm lễ cúng, nhưng cũng nên tránh việc tiến hành lễ cúng quá sớm hay quá muộn. Gia chủ có thể bắt đầu làm lễ cúng từ ngày 14 cho tới ngày 15 tháng Chạp, chú ý không làm lễ quá khuya, tốt nhất là trước khi trời tối. Thông thường là chiều tối ngày 14 âm lịch và sáng ngày 15 âm lịch.
Người thực hiện lễ cúng Rằm tháng Chạp
Người làm lễ cúng rằm tháng Chạp thường là người lớn tuổi nhất trong nhà hoặc là trưởng nam, trưởng nữ, người có uy tín trong gia đình. Trước khi làm lễ, phải tắm gội sạch sẽ, đầu tóc quần áo gọn gàng, thể hiện sự trang nghiêm, trịnh trọng với nghi lễ cúng.
Bài văn khấn cúng rằm tháng Chạp
1. Văn khấn Thổ Công cùng chư vị thần khác:
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật! (đọc 3 lần và sau cùng lạy 3 lạy).
Con lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu thổ chư vị Tôn thần.
Con kính lạy ngài Đông thần quân.
Con kính lạy ngài Bản gia thổ địa Long mạch.
Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Phúc đức tôn thần.
Con kính lạy ngài tiền hậu địa chủ tài thần.
Con kính lạy các Tôn thần cai quản trong khu vực này.
Tín chủ con là: …
Ở tại: …
Hôm nay, ngày … tháng … năm … , gặp tiết Rằm tháng Chạp, Tín chủ con thành tâm sắm lễ hương hoa, trà quả, kim ngân, thắp nén hương thơm, dâng lên trước án, thành tâm kính mời: ngài Kim niên đương cai Thái tuế chí đức Tôn thần, ngài Bản cảnh Thành hoàng, chư vị Đại vương, ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân, ngài Bản gia Thổ địa, Long mạch tôn thần, các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Phúc đức chính thần, các vị Tôn thần cai quản trong khu vực này.
Con cúi xin các giáng lâm trước án, chứng giám tâm thành, thụ hưởng lễ vật, phù trì tín chủ chúng con được cả nhà yên vui, công việc thuận lợi, tài lộc tăng tiến, tâm đạo được sáng suốt, sở cầu tất ứng, sở nguyện tòng tâm.
Chúng con lễ bạc tâm thành, kính lễ trước án, cúi xin được các các Ngài phù hộ độ trì.
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật! (đọc 3 lần và sau cùng lạy 3 lạy).
2. Văn khấn cúng gia tiên ngày rằm tháng chạp
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật! (lạy 3 lạy)
Con lạy chín phương Trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng thiên Hậu thổ chư vị Tôn thần.
Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành hoàng, ngài Bản xứ Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân cùng chư vị Tôn thần.
Con kính lạy Tổ tiên, Hiển khảo, Hiển tỷ, chư vị Hương linh (nếu bố, mẹ còn sống thì thay bằng Tổ khảo, Tổ tỷ).
Tín chủ (chúng) con là: …
Ở tại: …
Hôm nay là ngày… tháng… năm, gặp tiết Rằm tháng Chạp. Tín chủ con thành tâm sắm lễ, hương, hoa trà quả, thắp nén tâm hương dâng lên trước án, thành tâm kính mời các ngài: Bản cảnh Thành hoàng, chư vị Đại vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân, Ngũ phương, Long Mạch, Tài thần, cúi xin các ngài giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành thụ hưởng lễ vật.
Chúng con kính mời các cụ Tổ khảo, Tổ tỷ, chư vị Hương linh gia tiên nội, ngoại họ…, cúi xin thương xót con cháu linh thiêng hiện về, chứng giám tâm thành, thụ hưởng lễ vật.
Tín chủ con lại kính mời chư vị Tiền chủ, Hậu chủ ngụ tại nhà này, đồng lâm án tiền, đồng lai hâm hưởng, phù hộ cho chúng con gia đình hòa thuận, sức khỏe dồi dào, công việc phát tài, vạn sự tốt lành.
Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật! (lạy 3 lạy)
